شاید تاکنون در مورد شیوه های مختلف خواندن مطالبی شنیده یا خوانده باشید.پاره ای از روش های ارائه شده در کتاب های مختلف کاربردی و قابل استفاده هستند و پاره ای نیز جنبه ی تئوری داشته و قابل اجرا نیستند.ولی هی چکدام ویژه ی آمادگی برای امتحانات تستی(چند گزینه ای)طرح نشده اند.
روشی که در این کتاب به شما آموزش داده می شود وبه آن خواندن سه مرحله ای می گوییم به منظور خواندن دقیق و نکته به نکته دروس مختلف برای آماده شدن جهت حضور موفّق در امتحانات تستی به ویژه کنکور طرّاحی شده و طیّ چندین سال کاربرد نتایج این روش کاملاً مورد تأیید می باشدلذا به شما خواننده ی عزیز توصیه می شود این روش را با جدّیت و دقّت یاد گرفته و استفاده نمایید.
خواندن سه مرحله ای
مرحه ی اوّل:تفکّر و یادآوری اطّلاعات قبلی درباره ی موضوع مورد مطالعه
مرحله ی دوّم:خواندن،یادگیری و نت برداری
مرحله ی سوّم:مرور و یادآوری مجدّد و ارزشیابی اطّلاعات آموخته شده
مرحله ی اوّل: تفکّر و یادآوری اطّلاعات قبلی درباره ی موضوع مورد مطالعه
یادگیری دقیق و عمیق یک مطلب،بستگی زیادی با میزان اطّلاعات قبلی ما در مورد همان موضوع دارد.هر چه دانش قبلی ما در رابطه با موضوعی بیشتر باشد یادگیری مطالب جدید در همان رابطه و پیوند دادن آن ها به دانش قبلی سری تر و دقیق تر صورت م گیرد.
با توجّه به توضیح مختصر فوق بهتر است،قبل از این که شروع به خواندن یک موضوع کنیم با مرور مطالب اطّلاعات و دانش قبلی خود را به یاد آوریم و تشخیص دهیم چه مطالبی را از قبل یاد گرفته ایم و چه مطالبی را نمی دانیم یا فراموش کرده ایم.
برای تفکّر و یادآوری مطالب در این مرحله بهتر است از کلیدهای زیر استفاده کنید.
الف)خواندن عنوان و تفکّر و یادآوری در مورد آن.
ب)خواندن تیترها و تفکّر و یادآوری در مورد آن ها.(تیترها همان عناوین کوچک تر هستند.)
ج)خواندن نکات اصلی و تفکّر و یادآوری در مورد ان ها.(نکات اصلی کلمات و مطالبی است که رنگی یا پررنگ تر یا با خطّ کج نویس و یا داخل گیومه نوشته شده اند.)
د)مطالعه تصاویر،نمودارها و جداول و خواندن پاک نویس آن ها.
این مرحله اثرات و فواید زیادی در خواندن و یادگیری دارد که به چند مورد از مهم ترین آن ها اشاره می کنیم:
الف)به خاطر تفکّر و یادآوری اطّلاعات قبلی،افکار غیر مربوط از ذهن خارج شده و قدرت تمرکز فرد بیشتر می شود.مسلّماً شما هم گاهی از عدم تمرکز حواس رنج برده اید،می توانید این مرحله را به کار برده و اثر آن را در افزایش تمرکز حواس خود مشاهده کنید.
ب)تا حدّ زیادی بر میزان معلومات و مجهولات خود واقف می شوید،در واقع متوجّه می شوید که چه نکاتی را از قبل یاد گرفته اید و چه میزان از آن ها را قبلاً نیاموخته اید و یا فراموش کرده اید و باید با دقّت آن ها را فرا گیرید.
ج)وقتی شما معلومات و مجهولات خود را تشخیص می دهید به هنگام خواندن مطلب می دانید به دنبال یادگیری چه نکاتی هستید،بنابراین از روی مطالب ساده،به سرعت می گذرید و بر روی مطالب مهم و مشکل دقّت بیشتری خواهید داشت.
د)مطالب در حال یادگیری به اطّلاعات قبلی شما پیوند می خورد و سازماندهی می شود،که باعث خواهد شد هم مطالب را عمیق تر فراگیرید و هم این که در یادآوری این آموخته ها بهتر و سریع تر عمل کنید.
قبل از هر مطالعه ای ابتدا چند دقیقه مطلب را مرور و میزان دانش
خود را در مورد موضوع بررسی و یادآوری کنید.
مرحله ی دوّم: خواندن،یادگیری و نت برداری
برای یادگیری یک مطلب نوشتاری باید آن را بخوانید.امّا چه شیوه ای از خواندن می تواند مؤثّرتر واقع شود.
با توجّه به پژوهش های انجام شده درباره ی حافظه ی کوتاه مدّت،یکی از راه های جلوگیری از فراموشی و یادگیری مؤثّرتر تقطیع موضوع برای جلوگیری است.به عبارت دیگر بهتر است به جای این که یک موضوع را پشت سر هم تا انتها بخوانید آن را به چند بخش کوچک تر تقسیم و هر بخش را خوانده،یاد بگیرید و سپس به سراغ قسمت بعدی بروید.
برای خواندن به روش تقطیع،خواندن پاراگراف به پاراگراف روش بسیار خوبی است و میزان درک مطلب را افزایش می دهد.چون هر پاراگراف یک مفهوم اصلی دارد که پاراگراف و توقّف برای درک آن سرعت و دقّت یادگیری را تا حدّ زیادی بهبود می بخشد.برای درک بهتر یک پاراگراف لازم است بدانید چه نکاتی از آن دارای اهمّیّت بیشتری می باشد و آن نکات را یادداشت کنید.برای این منظور می توانید از حاشیه نویسی استفاده کنید.
حاشیه نویسی سریع ترین و کوتاه ترین نوع نت برداری است،که در آن نکات مهمّ پاراگراف را در حاشیه ی همان پاراگراف یادداشت می کنید.یک پاراگراف دارای سه جز مهم است که به ترتیب عبارت اند از:
شخصیّت،نکته ی اصلی و نکات فرعی.
الف)شخصیّت:پس از خواندن پاراگراف از خود سؤال کنید،موضوع کلّاً در مورد چه چیز یا چه کسی است؟پاسخ این سؤال شخصیّت پاراگراف می باشد.
ب)نکته ی اصلی:مهم ترین مطلب یا تعریفی که در مورد شخصیّت پاراگراف ذک شده است نکته ی الی می باشد.
ج) نکات فرعی:نکات یا مطالبی است که توضیح بیشتری را در مورد شخصیّت به ما می دهد و یادگیری آن ها برای امتحانات ضروری می باشد.
بنابراین پس از خواندن هر پاراگراف می بایست سه جز یاد شده را یادآوری و در حاشیه ی پـــاراگرافیادداشت نمایید.هم چنین در مرحله ی خواندن باید به خاطر داشته باشید که وقت بیشتری را به مطالبی اختصاص دهید که در مرحله ی یادآوری جز مجهولات شما بوده اند.
با توجّه به دانش قبلی متن را با دقّت خوانده و نکات مهمّ هر پاراگراف را
یادآوری و در حاشیه ی کتاب یادداشت نمایید.
مرحله سوّم: مرور و یادآوری مجدّد و ارزشیابی اطّلاعات آموخته شده
یادآوری و ارزشیابی یکی از مهم ترین مراحل یادگیری می باشد و در این مرحله است که شما با میزان پیشرفت خود آشنا شده و به نقاط قوّت و ضعف خود پی می برید.هم چنین بر اساس نتایج تحقیقات«ابینگهاس»بیشترین حجم فراموشی مطالب در ساعات اولیّه پس از یادگیری صورت می گیرد و دوره کردن و یادآوری بلافاصله بعد از یادگیری می تواند از میزان فراموشی بکاهد.
از دیگر ویژگی های مثبت این مرحله آن است که قدرت یادآوری شما را افزایش می دهد.این نکته را باید در نظر داشت که یادگیری به تنهایی نمی تواند عامل موفّقیّت باشد،شرط مهم آن است که بتوانید آموخته های خود را موقع لزوم به یاد آورید و یادآوری نیز به خودی خود صورت نمی پذیرید مگر این که آن را تقویت کنید،که تنها راه آن تکرار و ممارست در مرور و یادآوری مطالب می باشد.
اطّلاعات جدیدی را که آموخته اید یادآوری کرده
و به اطّلاعات قبلی خود پیوند دهید.
ورزش و تغذیه
همیشه خوانده و شنیده ایم که عقل سالم در بدن سالم،این گفته ای است کاملاً علم و سنجیده.
مغز توده ای از سلول است که مثل دیگر سلول های بدن نیاز به آب،اکسیژن،غذا و دفع موادّ زاید دارد و این تبادل از طریق گردش خون حاصل می شود.ورزش باعث تقویت همه ی عضلات بدن به خصوص قلب و ریه ها می شود.قلب سالم و قوی در شرایط عادی که فرد تحرّک زیادی ندارد کندتر می زند ولی با قدرتی که خون را به تمام بدن از جمله مغز می رساند.اگر به اندازه کافی خون به مغز نرسد فرد دچار ضعف مغزی می شود و تا حدّ زیادی سرعت عمل خود را از دست می دهد و چنان چه این ضعف بیشتر شود فرد بیهوش می شود یعنی مغز او دیگر هیچ گونه پردازشی را انجام نمی دهد.
افرادی که به طور متوسّط روزانه 20دقیقه ورزش انجام می دهند در کارهای فکری سریع تر از افرادی هستند که ورزش روزانه ندارند و این به خاطر سلامتی و قدرت دستگاه های مختلف بدن به ویژه دستگاه گردش خون و دستگاه تنفّس می باشد.همان گونه که اتومبیل برای حرکت سریع تر یا حتّی قوی تر نیاز به سوخت بیشتر دارد مغز انسان نیز برای تفکّر سریع تر یا حتّی عمیق تر نیاز به سوخت بیشتر دارد و این سوخت را بدن سالم می تواند تأمین کند.
ورزش علاوه بر تقویت جسمی از نظر روحی نیز انسان را تقویت می کند.به عنوان مثال:قدرت اراده،پشتکار،شادابی و اعتماد به نفس لز طریق ورزش تقویت می شود و البتّه روشن است که حالات فوق در پیشرفت تحصیلی بسیار مؤثّر می باشند.
پیشنهاد می شود در برنامه ی خود روزی دو نوبت(صبح و بعدازظهر)و هر نوبت حدود 15 دقیقه برنامه ی ورزشی داشته باشید.یکی از بهترین ورزش های پیشنهادی طناب زدن است.بهتر است در هر نوبت 7 دقیقه ی اوّل را به نرمش و گرم کردن بدن بپردازید و 8 دقیقه نیز ورزش تحرّکی مانند طناب زدن داشته باشید.
تغذیه
1.برنامه ی غذایی متوّع و متعادلی داشته باشید و کلّیّه ی موادّ غذایی اعم از(موادّ قندی،پروتئین و چربی،ویتامین و املاح)را به میزان کافی دریافت کنید.
2.در تنظیم برنامه ی غذایی خود از همه ی گروه های غذایی(میوه و سبزی ها،گوشت و فرآورده های آن،شیر و لبنیّات،نان و غلات و چربی ها)استفاده کنید.
3.صبحانه یکی از وعده های مهمّ غذایی است و عدم مصرف آن باعث کاهش قند خون در طول روز می شود و در نتیجه کارآیی و توان یادگیری شما پایین می آید.
4.آهن برای خون سازی لازم است و یکی از علایم کمبود آهن تأخیر در درک صحیح مطالب دانش آموزان است.برای افزایش جذب آهن مصرفی به نکات زیر توجّه کنید:
ـ بهتر است همراه با غذا،میوه(به خصوص مرکّبات)و سبزیجات مصرف کنید.
ـ از مصرف چای،قهوه،شکلات و کاکائو به مدّت یک ساعت قبل و بعد از غذا خودداری کنید.
ـ بهتر است شیر و فرآورده های لبنی را در صبحانه یا میان وعده مصرف کنید.
داشتن هدف و برنامه ریزی
لازمه ی هر تلاش و فعّالیّتی هدف دار بودن آن است و برای رسیدن به اهداف،برنامه ریزی وسازماندهی از اصول اساسی قلمداد می شود.لذا در این فصل سعی شده به تشریح مطالبی در زمینه ی هدف برنامه ریزی بپردازیم.
انگیزه
موفّقیّت در مطالعات بستگی به انگیزه شما از مطالعه دارد و این خود نیازمند هدف می باشد تا بتوان میان موفّقیّت و شکست تمایز قایل شد. انگیزه می تواند از دو منبع ناشی شود:انگیزه های درونی یا انگیزه های بیرونی.در مورد اوّل انگیزه از آمال و آرزوهای شما سرچشمه می گیرد،از علاقه ی شما برای انجام کاری یا بودن شخصی.اهداف مطالعاتی که از علایق درونی و شخصی سرچشمه می گیرد گوناگون و شخصی می باشد.
چنان چه تاکنون در مورد این نوع انگیزه فکر نکرده اید بایستی دقیقاً درباره ی آن چه در آرزوی به دست آوردنش هستید فکر کنید.باید هدف خاصی داشته و تمام تلاش مطالعاتی خود را مستقیماً برای رسیدن به آن هدف به کار گیرید. این نوع هدف به دلیل ان که انگیزه ی شما را از مطالعه مشخّص می کند بسیار مهم تلقّی می شود.
ولی این طور هم نیست که هر شخصی قطعاً همیشه از درون انگیزه بیرونی مطالعه داشته باشد.خوشبختانه منبع دیگری از انگیزه وجود دارد و آن انگیزه ی بیرونی است.در تحصیل و مطالعه بارزترین و آشکارترین نوع انگیزه ی بیرونی کسب نمره می باشد.
برای بسیاری از دانش آموزان تنها انگیزه ی اصلی برای مطالعه کسب نمرات خوب می باشد و این خود راه خوبی برای گذراندن امتحانات است.امّا نباید به خوبی خود هدف بشود کسب نمرات خوب روز به روز به افزایش انگیزه ی شما برای مطالعه کمک می کند.امّا این ها گام های ساختگی و کوچکی هستند برای رسیدن به هدف نهایی. این کار صحیحی نیست که هدف شما تنها کسب نمره باشد مثلاً یک چنین جزوه ای نمی تواند عامل ایجاد انگیزه از درون باشد.امّا به عنوان یک پیشنهاد و توصیه بسیار مهم بهتر است بدانید عادت به مطالعه خوب بستگی به داشتن انگیزه ی قوی دارد و عادت کردن به مطالعه ی خوب از این نظر حایز اهمّیّت می باشد که به شما کمک می کند در مدّت زمان کمتر مطالب بیشتری را خوانده و بفهمید.در این جا مهم نیست که چه قدر خوانده اید،بلکه مهم تر این است که تا چه حد می تواند خوب بخوانید.
تمرکز حواس
تمرکز داشتن به این معنا است که تمام حواسمان را کاملاً متوجّه یک موضوع کنید.چنان چه به مطلبی علاقه مند باشید ایجاد تمرکز کار بسیار آسانی است.امّا هنگامی که علاقه ی خاصی به مطلب نداشته باشید کاری است بسیار مشکل در دوران تحصیل با دروسی رو به رو می شوید که شاید علاقه ی چندانی به آن نداشته و یا به نظر اهمّیّت چندانی ندارد.به هر حال این ها دروسی هستند که بایستی خوانده و گذرانده شوند.البتّه توجّه داشته باشید که هر موضوعی به نوبه خود با ارزش و جذّاب می باشد. بسیاری از افراد آن موضوع را جالب دانسته و دوره ای را صرف مطالعه ی آن کرده اند. این شما هستید که به آن مطلب علاقه ای ندارید.چگونه علاقه ی خودتان را به آن زیاد کنید ؟
ابتدا با خود فکر کنید که آن مطلب چرا و چگونه در دوران تحصیلات شما مهم است،ممکن است که شما به درس فیزیک هیچ گونه علاقع ای نداشته باشید ولی اگر بخواهید راجع به اکتشافات فضایی بدانید،دانستن اطّلاعاتی درباره ی فیزیک به شما کمک می کند.بیولوژی ممکن است برای شما جالب نباشد امّا اگر راجع به آناتوم و رفتار بدن کنجکاو باشید داشتن اطّلاعاتی کمی از بیولوژی در این زمینه به شما کمک می کند.توسعه و گوناگونی علایق کمک می کند تا دنیای مدرن امروزی را بهتر شناخته و رشد علمی خودتان را در این زمینه ها به عنوان یک انسان تحصیل کرده و با شخصیّت بسنجید.
دوّم،با خود فکر کنید که این موضوع چگونه با موضوعات،زمان ها،مکان ها،مسائل و اهداف دیگر ارتباط دارد.درست است که در برنامه ی درسی خودتان هر درسی را جداگانه می خوانید امّا مطالب هر درس را به طور جدا و اختصاصی برای خودش یاد نمی گیرید.تاریخ گذشته به نحوی با جریانات امروزی ارتباط دارد،فیزیک و فلسفه از بسیاری جهات با هم ارتباط نزدیک دارند ریاضیّات در یادگیری اقتصاد بسیار مفید و مؤثّر می باشد،روان شناسی و علوم اجتماعی مستقیماً در ادبیّات تأثیر دارد. موضوعی که به خودی خود و به تنهایی جالب به نظر نمی آید به احتمال زیاد در ارتباط با دیگر موضوعات بسیار جالب و خوشایند می باشد.
سوّم،علاقه ی فرد به یک موضوع بستگی به میزان درک و فهم وی از موضوع دارد.اگر از قوانین بیس بال و تنیس اطّلاعاتی نداشه باشید در نتیجه علاقه ی چندانی نیز به تماشای آن نخواهید داشت.امّا چنان چه وقت صرف کرده و سعی در یادگیری قوانین این بازی ها کنید خواهید دید که چه قدر تماشای این بازی ها هیجان انگیز و لذّت بخش می باشد.هنگامی که شروه به مطالعه ی موضوعی جدید می کنید،سعی کنید با ذهنی باز و روشن و نظر مثبت پیش روید.به آن موضوع به عنوان یک مطلب مشکل و خسته کننده نگاه نکنید.سعی کنید یادگیری مطالب درسی،انجام تکلیف خانه و خلاصه آماده شدن برای امتحانات را به تعویق نیندازید.چنان چخ در یادگیری یک نکته نیز عقب بمانید،یادگیری همه مطلب یعدی که به آن بستگی دارد برای شما مشکل می شود.نه تنها درک مطلب برای شما مشکل می شود بلکه هر آن چه را در شروع با علاقمندی یاد گرفته بودید از یاد خواهید برد.
آشفتگی ذهنی
هر چند هم که به موضوعی علاقمند باشید ممکن است عوامل زیادی تمرکز شما را بر هم بزند. اینعوامل می تواند چیزهایی باشد مثل شنیدن صدایی یا دیدن شخصی به طور ناگهانی،مانند یک ملاقات غیر منتظره که باعث بر هم زدن تمرکز شما از موضوع می شود.ممکن است بعضی از این عوامل را نتوانید کنترل کنید،ولی بعضی از آن ها را می توان مهار و کنترل کرد.وجود بعضی از این عوامل را باعث بر هم زدن تمرکز می شوند می توان با انتخاب صحیح زمان و مکان مطالعه کاهش داد.هم چنین تعدادی دیگر از این عوامل بستگی به سلامتی شما داشته و می توانید با هفظ سلامتی خودتان آن ها را کاهش دهید.
احساس خستگی که نتیجه ی رژیم غذایی ناکافی یا بیدار ماندن تا دیر وقت باشد باعث کاهش قدرت تمرکز شما می شود.اگر چشمان شما زود خسته می شود،یا پس از ساعتی تمرکز روی یک مطلب دچار سر درد می شوید ظاهراً بایستی به پزشک مراجعه کنید.سلامتی جسمان شما شرط مؤثّری برای مطالعه ی مفید می باشد.
زمان مطالعه
یکی از مهم ترین امّا مشکل ترین راه های مطالعه،تنظیم کردن برنامه ای مشخّص و سپس عمل کردن به آن می باشد.امّا این کار آسانی نیست زیرا علاوه بر عوامل و مواردی که معمولاً توجّه افراد را به خود جلب می کند و باعث عدم تمرکز حواس می شود عوامل دیگری نیز وجود دارند که به طور غیر منتظره و ناگهانی تمرکز را بر هم می زنند.چنان چه علاقمند به مطالعه ی مفید هستید سعی کنید از این قانون پیروی کنید:برای مطالعه ی خود برنامه ریزی کنید و مطالعات خود را طبق برنامه انجام دهید.
همان طور که به اندازه ی کاف زمان برای مطالعه وجود دارد برای تفریح و سرگرمی نیز فرصت هایزیادی وجود دارد،امّا از همه ی فرصت ها نمی توان به نحو احسن استفاده کرد،مگر این که برای زمان خود برنامه ریزی کنید،دروس شما بیشتر روی هم انبار می شوند.هر چه قدر درس هایتان بیشتر روی هم جمع شوند کمتر رغبت می کنید به سراغ آن ها رفته و شروع به مطالعه کنید و در نتیجه شما بیشتر تل انبار می شوند.مطمئناً این کار صحیحی نیست که اجازه دهید دروس شما روی هم جمع شوند.پس لازم است یک برنامه ی درسی تهیّه و تنظیم کنید.
برنامه ی درسی که برای خودتان تهیّه و تنظیم می کنید به برنامه کلاسی،فعّالیّت های اجتماعی و مدرسه،زمان استراحت و غذا خوردن شما بستگی دارد.تقسیم بندی دقیق زمان در برنامه ی شما زیاد مهم نیست.آن چه حایز اهمّیّت می باشد این است که یک برنامه ی واقعی بنویسید،برنامه ای که شامل دیگر فعّالیّت های شما و خواندن پیش نیاز ها برای هر درس باشد.البتّه از همه مهم تر این است که،حتّی المقدور طبق برنامه عمل کنید.
قبل از این که یک برنامه ی مطالعاتی برای خود بنویسید،برنامه ی هفتگی کلاس های خود را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهید.تعداد ساعات کلاسی هر درس را حساب کرده و تعداد ساعاتی که هر درس نیاز به مطالعه دارد حساب کنید.در ادامه به مطالب مهمی اشاره می کنیم که به هنگام نوشتن برنامه باید به آن توجّه کنید:
1.واقع بین باشید.ابتدا برای مواقع بیکاری یعنی زمانی که وقت شما آزاد است برنامه ریزی کنید.
2.برای دروسی که کلّاً بستگی به حافظه دارند و بایستی حفظ شوند(مانند:زبان های خارجی)زمانی را به آن ها اختصاص دهید که درسن قبل از کلاس فرصت مطالعه داشته باشید.برای مثال،عضر روز قبل از کلاس دروس را مطالعه کرده قسمت درک مطلب را خوانده و لغاتی را که نمی دانید یادداشت کنید.سپس برنامه را طوری تنظیم کنید که قبل از شروع کلاس فرصت برای دوره ی متن و لغات جدید داشته باشید.چنان چه تکلیف شما انشا نویسی است،پس از اتمام کلاس در اوّلین فرصت انشای خود را نوشته سپس آن را دوره کرده اشتباهات آن را صحیح و چنان چه لازم است تغییراتی در آن بدهید و تا جلسه ی بعد آن را پاکنویس کنید. این گونه آمادگی برای کلاس به شما اعتماد و اطمینان می بخشد و باعث افزایش علاقه به مطلب می شود.
3.برای دروسی که کلّاً بستگی به سخنرانی های استاد در کلاس دارد(به صورت جزوه نویسی)باید زمانی را به مطالعه ی آن اختصاص دهید که اوّلین فرصت بعد از اتمام کلاس باشد.چنان چه منابع درسی مثل کتاب و غیره در آن زمینه سراغ دارید قبل از کلاس مطالعه کرده و به کلاس بروید. این کار باعث می شود آن ها برای شما معنی دار و به دلیل آشنایی قبلی با مطلب،مطالب کلاسی را بهتر فهمیده و صحیح تر نت برداری کنید.سپس بلافاصله بعد از کلاس در اوّلین فرصت یعنی زمانی که هنوز مطالب در ذهن شما تازه است و آن ها را فراموش نکرده اید،نت برداری های کلاس را پاکنویس کرده و چنان چه نیاز است مطالبی را جا به جا یا تغییر دهید. این گونه نت برداری و دوره کردن آن،موقع امتحان به شما کمک بزرگی خواهد کرد.
4. بسیاری از دروس هم بستگی به جزوات و سخنان استاد و هم حفظی هستند.شما باید با توجّه به هر دو جنبه برنامه ریزی کرده و مطالعه نمایید.
5.ساعاتی را که به مطالعه اختصاص می دهید بایستی پشت سر هم نباسد بلکه با فاصله کمی از یکدیگر زمان بندی کنید.تحقیقات نشان می دهد یادگیری زمانی بهتر صورت می گیرد که مطالعات خود را با فاصله ی زمانی کوتاهی از یکدیگر انجام دهید.برای مثال،سه تا یک ساعت با فاصله ی زمانی کوتاهی از یکدیگر بسیار مفیدتر از سه ساعت پشت سر هم و بدون استراحت می باشد.هم چنین بهتر است یک موضوع خاص را بیش از دو الی سه ساعت به طور متوالی مطالعه نکنید،زیرا باعث خستگی شما شده و تمرکز روی آنمشکل خواهد شد.یک استراحت کوتاه(5 تا 10 دقیقه)بین هر یک ساعت مطالعه داشته،موضوع مورد مطالعه را نیز پس از دو الی سه ساعت تغییر دهید.
6.انتظار داشته باشید چند روز قبل از امتحان همه ی دروس را به سرعت و با تلاش زیاد بخوانید،زمانی را در برنامه ی هفتگی خود به مرور دروس اختصاص دهید.دوره کردن فرصتی است برای تازه کردن مطالب در ذهن و به دست آوردن مهم ترین اطّلاعات.از همه مهم تر این که با مرور هفتگی،اطّلاعات برای شما به صورت یک موضوع منسجم و سازمان یافته در می آید تا این که یک مطلب درسی یک ساعتی خشک و نامربوط به بقیّه ی دروس.
7.حدّاقل به ازای هر یک ساعت کلاس درسی،دو ساعت خارج از کلاس به مطالعه ی آن درس اختصاص دهید.البتّه این مربوط به دروسی است که برای شما نسبتاً مشکل می باشد.
8.مهم تر از همه این که:«با زمان مطالعه کنید،از وقت خود ندزدید»معمولاً احتمال دارد حوادثی غیر منتظره اتفاق بیفتد که باعث بر هم زدن برنامه ی مطالعاتی شما گردد،زمانی که چنین اتفاقی می افتد مجدّداً برنامه ی خود را تنظیم کرده به طوری که زمانی را جانشین وقت تلف شده ی خود قرار دهید،نه این که کلّاً آن فرصت را از دست رفته تلقّی کنید.
راهنمای تکمیل جدول برنامه ی هفتگی(دانش آموزان غیر از داوطلبین کنکور)
حال با توجّه به دستورالعمل های زیر جدول برنامه ی درسی خود را تکمیل کنید.
1.ابتدا ساعات کلاسی خود را در برنامه بنویسید.
2.ساعات دیگر فعّالیّت های روزانه ی خود مانند صرف غذا،استراحت،ورزش،کار و غیره را در جدول مشخّص کنید.
3.با در نظر گرفتن سؤالات زیر،برنامه ی هفتگی خود را با دقّت بررسی و کامل کنید.
الف)در کدام دروس ضعیف تر هستید و فکر می کنید به ساعات بیشتری برای مطالعه ی آن ها نیاز دارید؟
ب )کدام دروس برای شما آسان تر است و فکر می کنید به وقت کمتری برای مطالعه ی آن ها نیاز دارید؟
ج)برای کدام دروس نیاز است قبل از کلاس آمادگی پیدا کنید؟
د)برای کدام دروس نیاز است بلافاصله بعد از کلاس مطالعه داشته باشید؟
ه)کدام دروس نیاز به خواندن زیاد دارد؟(در برنامه ی هفتگی ساعات بیشتری را برای مطالعه ی آن ها اختصاص دهید.)
و)کلاس شما در چه محلّی تشکیل می شود؟آیا محلّ مناسب و نزدیکی برای مطالعه ی آزاد بین ساعات کلاسی شما وجود دارد؟
ز) چه ساعاتی را برای استراحت و رفع خستگی ترجیح می دهید؟
4)ساعاتی را که برای هر درس در نظر گرفته اید در جدول برنامه ی هفتگی بنویسید.فراموش نکنید که این برنامه موقتی بوده و پس از چند روز ممکن است مجبور باشید قسمت هایی از آن را تغییر دهید.
شیوه ی برنامه ریزی ویژه ی کنکور
دانش آموزان سال آخر متوسّطه علاوه بر این که ساعاتی را در مدرسه و کلاس درس می گذرانند مجبورند ساعاتی را نیز برای دروس مدرسه و خواندن ویژه کنکور اختصاص دهند.پس بهتر است برنامه ی خود را به ترتیب زیر تنظیم نمایند:
1)ابتدا ساعات کلاس های مدرسه را با توجّه به زمان بین راه،در جدول برنامه مشخّص نمایید.
2)چنان چه کلاس اضافه(غیر از مدرسه)نیز دارید مشخّص کنید.
3)ساعات مورد نیاز برای خواب را در برنامه علامت بزنید.معمولاً بین 6 الی 8 ساعت خواب کافی است و بهتر است میزان خواب شما از 6 ساعت کمتر نشود مگر برای یک یا دو شب به طور استثنا.
4)ساعاتی که برای غذا خوردن و امور شخصی نیاز دارید در جدول برنامه مشخّص کنید.
5)ساعات باقیمانده ساعاتی است که باید به دو قسمت تقسیم شود،بخشی برای دروس مدرسه و بخشی برای مرور دروس سال های قبل به منظور آمادگی کنکور.
معمولاً به طور متوسّط 3 الی 4 ساعت برای دروس مدرسه و حدّاقل هر روز 2 الی 3 ساعت برای دروس کنکور اختصاص دهید.
6)صبح یا بعداز ظهر هر جمعه مطالب مهم و دشوار هفته ی قبل را مرور کنید.
7)دو نوبت ورزش جز مواردی است که حتماً باید در برنامه منظور گردد.یک نوبت صبح بعد از بیداری و یک نوبت عصر در فواصل بین مطالعه (هر نوبت حدود 15 دقیقه)
8)در هفته چند ساعت برای تفریح و رفع خستگی در نظر بگیرید.
9)حدّاکثر زمان برای مشاهده ی تلویزیون 2 ساعت در هفته است.
مراحل آمادگی برای کنکور ویژه ی دانش آموزان سال آخر متوسّطه
دور اوّل:خواندن نکته به نکته و یادگیری عمیق
هر روز مطالب درسی همان روز را در اوّلین فرصت مطالعه و مرور کنید و اشکالات خود را یادداشت نموده و نکات تستی آن را نیز حتماً بیاموزید.سپس با یک استراحت کوتاه برای مطالعات کنکور به سراغ دروی سال های قبل بروید.
در شروع مطالعات کنکور بهتر است یک درس اختصاصی و یک درس عمومی که ضریب 4 دارند را انتخاب کنید،مثلاً زیست و ادبیّات برای رشته ی تجربی و طیّ چند هفته این دروس را دقیق مطالعه کرده تا به اتمام برسانید.سپس شیمی و دینی را جایگزین کنید.البتّه در این مرحله حتماً در هفته چند ساعتی را برای مرور زیست و ادبیّات که قبلاً خوانده اید اختصاص دهید. برنامه ی خود را به همین ترتیب ادامه دهید تا یادگیری نکته به نکته ی دروس اوّل تا سوّم که بایستی برای کنکور خوانده شود به اتمام برسد.
دور دوّم:مرور مطالب خوانده شده و افزایش قدرت یادآوری
در این مرحله مرور مطالب را از دروس ضریب 4 شروع کرده و توجّه خاص نسبت به مرور و تست زنی دروس پیش دانشگاهی داشته باشید.
دور سوّم:تست زنی و افزایش سرعت عمل
در این مرحله که به امتحان کنکور نزدیک می شوید،مخصوص افزایش سرعت عمل و حضور ذهن می باشد.سعی کنید نکات تستی که قبلاً یاد گرفته اید را بار دیگر تمرین و تکرار کنید. بهتر است مسایل مشکل را چند بار در زمان های متفاوت حل نموده تا سرعت عمل و دقّت شما افزایش یابد.
